Współczesne technologie, niezależnie od branży, często stawiają przed twórcami wyzwanie zapewnienia jakości przy złożonych produktach. Testy automatyczne stanowią odpowiedź na te wyzwania, umożliwiając szybkie i skuteczne sprawdzenie działania oprogramowania. Firmy, niezależnie od swojego obszaru działalności, coraz częściej korzystają z automatyzacji testów, aby poprawić efektywność procesów i zapewnić lepszą jakość swoich produktów.
Testy
Cykl rozwoju pojedynczej iteracji oprogramowania składa się z wielu kroków, począwszy od koncepcji a skończywszy na wycofaniu wersji. Między pierwszym i ostatnim etapem – już po implementacji koncepcji, a jeszcze przed instalacją produktu i oddaniem go do użytku, powinna nastąpić faza testów. Można ją przyrównać do procedury sprawdzania wytrzymałości materiałów i certyfikacji. Oprogramowanie testowane jest najpierw w optymalnych warunkach, by następnie zostać uruchomione w możliwie najgorszej konfiguracji. Pierwotnie wykorzystuje się je zgodnie z przeznaczeniem, by potem podawać jak najbardziej niepoprawne dane czy wykonywać nieoczywiste operacje. Wszystko po to, by upewnić się, że oprogramowanie może działać przewidywalnie na różnych konfiguracjach sprzętowych i nie utraci stabilności, gdy tylko użytkownik zechce skorzystać z mniej popularnej opcji lub popełni jakiś błąd.
Tyle że ręczna instalacja, uruchamianie i wykonywanie różnych łańcuchów czynności jest czasochłonne, a zarazem niewystarczające. Z tego powodu obecnie coraz większą popularnością cieszą się testy automatyczne. Czym one są i jakie korzyści płyną z ich wdrożenia?
Automatyzacja
Jak wskazuje nazwa, chodzi o procedury wykonujące się samoczynnie. Test automatyczny to uruchamiany wewnątrz odpowiedniego programu skrypt, który przechodzi przez różne ścieżki, wykonuje operacje na sprawdzanym oprogramowaniu i zachowuje wyniki. Takie podejście wiąże się z kilkoma korzyściami zarówno dla twórców produktu, jak i podmiotów zlecających jego wykonanie.
- Powtarzalność. Testy automatyczne są wykonywane przez maszyny według zaprogramowanego zawczasu scenariusza. W ten sposób eliminowany jest istotny problem rozwiązań manualnych – czynnik ludzki. Za każdym razem cały test wygląda tak samo, nie ma mowy o pominięciu jakiegoś kroku z powodu zmęczenia czy nieuwagi.
- Szybkość. Przeprowadzenie pojedynczego testu automatycznego jest wielokrotnie szybsze niż wykonywanie tego samego algorytmu ręcznie. Dotyczy to samego procesu wprowadzania danych i uruchamiania poszczególnych opcji, ale także czynności następujących po zakończeniu procedury. Skutkuje to szybszym uzyskaniem gotowości do ponownego przeprowadzenia testu i, długofalowo, możliwością wykonania większej ilości prób w jednostce czasu.
- Precyzja. Testy automatyczne nie są podatne na błędy poznawcze, którym ulegają ludzie. Dzięki temu są w stanie wykryć potencjalne błędy w kodzie i działaniu oprogramowania na długo przed tym, zanim człowiek zauważy, że coś jest nie tak. Dla przykładu, tester manualny może wybrać kursorem jakąś opcję na stronie internetowej, ikona nie zareaguje od razu tylko po ułamku sekundy – z perspektywy użytkownika to nawet nie musi być zauważalna różnica, ale w rzeczywistości opóźnione wykonanie jakiejś procedury może oznaczać głębszy problem w kodzie. Test automatyczny mierzy czas między akcją i reakcją, zatem nie tylko zanotuje, ile milisekund zajęło wykonanie funkcji, ale również da programistom niezbędne informacje. Dzięki nim możliwe będzie przyjrzenie się problemowi i optymalizacja kodu, zanim setki małych błędów uczynią z dowolnej strony drugiego Facebooka.
- Wielowątkowość. Wśród dobrodziejstw automatyzacji nie sposób nie wspomnieć o testowaniu równoległym. Otóż ludzie, wbrew obiegowej opinii, nie potrafią skupiać się na wielu czynnościach jednocześnie. Mogą jedynie bardzo szybko przełączać się między różnymi zadaniami. Niemniej, takie przerzucanie uwagi między kilkoma czynnościami może prowadzić do błędów, niedopatrzeń, w konsekwencji obniżając tempo pracy. Testy automatycznie, dzięki wielowątkowym architekturom sprzętu i oprogramowania, nie są tak ograniczone jak ludzie. Możliwe jest jednoczesne wykonywanie wielu algorytmów, co przydaje się na przykład wtedy, gdy chcemy sprawdzić nową wersję produktu pod kątem kompatybilności wstecznej.
Czy programy do testów automatycznych zastąpią człowieka?
Nie ma rozwiązań idealnych, a zastąpienie człowieka maszyną nie musi wcale oznaczać wzrostu wydajności bez negatywnych konsekwencji. Testy automatyczne są rzeczywiście bardzo szybkie i dokładne, ale ich największa zaleta jest zarazem największą wadą. Brakuje tam czynnika ludzkiego. Na ten moment w dalszym ciągu większość oprogramowania jest pisana z w celu obsługi przez człowieka. Istotny jest zatem UX – umieszczenie przycisków, wielkość pola wokół ikon pozwalająca na nieprecyzyjne kliknięcie, czytelność interfejsu i wiele innych. W tych kwestiach w dalszym ciągu człowiek pozostaje niezastąpiony.
